Tác giả

Trần Đình Linh 1 , Chu Thị Thu Hường 1

Đơn vị công tác

1Khoa Khí tượng Thủy văn - Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội

Tóm tắt

Bài báo dựa trên số liệu tái phân tích ERA Interim và số liệu quan trắc nhiệt độ ngày tại 60 trạm trên các vùng khí hậu B1, B2, B3 và B4 trong giai đoạn 1981-2015 để đưa ra phương pháp xác định ngày bắt đầu gió mùa mùa đông (GMMĐ) ở miền khí hậu phía bắc Việt Nam. Bài báo đã phân tích và lựa chọn được ba yếu tố căn cứ (YTCC) để xác định ngày bắt đầu của GMMĐ, gồm:(1) Gió kinh hướng trên khu vực phía Bắc Việt Nam (16-23,5oN; 102-108,5oE) - V1; (2) Khí áp mực biển trên khu vực Đông Bắc và Đồng bằng Bắc Bộ (20-24oN; 105-110oE) - MSL2 và (3) Nhiệt độ quan trắc tại các trạm trên khu vực. Tương ứng từng YTCC, bài báo cũng đưa ra được chỉ tiêu xác định một đợt không khí lạnh (KKL), từ đó xác định ngày bắt đầu của GMMĐ trên khu vực thông qua tiêu chí về số ngày tối đa mà hoàn lưu trên khu vực có gián đoạn của gió mùa tây nam. Phương pháp đã được áp dụng thử nghiệm cho 4 năm từ 2011-2014. Kết quả được kiểm nghiệm là chính xác.

Từ khóa

Gió mùa mùa đông; Không khí lạnh; Phương pháp xác định ngày bắt đầu gió mùa mùa đông

Trích dẫn bài báo

Trần Đình Linh, Chu Thị Thu Hường (2018), Phương pháp xác định ngày bắt đầu gió mùa mùa đông ở Việt Nam. Tạp chí Khí tượng Thủy văn, 693, 12-22.

Tài liệu tham khảo

1. Phạm Vũ Anh, Nguyễn Viết Lành (2014), Giáo trình Khí tượng nhiệt đới, Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Hà Nội, 170 trang.

2. Trung tâm Khí tượng Thủy văn Trung ương (2009), Quy trình theo dõi và dự báo không khí lạnh, 11 trang.

3. Chan, J.C.L., and Li, C. Y. (2004), The East Asian winter monsoon. East Asian Monoon, Chang, C. P., Ed., World Scientific Publishing Co. Pet. Ltd., 54-106.

4. Wen, C., Ronghui. H., (2000), The interannual variability of East Asian winter monsoon and its relation to the summer monsoon. Adv. Atmos. Sci., 17, 48-60.

5. Dang Mau Nguyen, Van Thang Nguyen (2018), Definition of new summer monsoon index for Vietnam region, Vietnam journal of Science, Technology and Engineering, (Environmetal Sciences) Vol 60, March, 90-96.

6. Dinh, Y., Yanju, L., (2001), On set and the evolution of the summer monsoon over the South China Sea during SCSMEX field experiment in 1998. J Meteorol Soc Jpn 79, tr 255-276.

7. Daoyi, G., Zhu, J.H (2001), East Asian winter monsoon and Arctic Oscillation. Geophys. Res. Lett., 28, 2073-2076.

8. Huong Ngo-Thanh, Thanh Ngo-Duc, Hanh Nguyen-Hong, Peter Paker, Tan Phan-Van (2018), A distinction between summer rainy season and monsoon season over the Central Highlands of Vietnam, Theoretical and Applied Climatology, May 2018, Volume 132, Issue 3-4, 1237-1246.

9. Jhun, J. G., Lee, E. J (2004), A new East Asian winter monsoon index and associated characteristics of the winter monsoon. Climate, J. 17, 711-726.

10. Bomin, S., and Chongyin, L., (1997), Relationship between the disturbances of East Asian trough and tropical convective activities in boreal winter. Bull., 42(5), 500-504.

11. Kajikawa, Y., Yasunari, Y., Yoshida, S., Fujinami, H. (2012), Advanced Asian summer monsoon onset in recent decades. Geophys Res Lett 39: L03803. Doi: 10.1029/2011GL050540.

12. Mao, J., Chan, J.C.L., Wu, G. (2004), Relationship between the onset of the South China Sea summer monsoon and structure of the Asian subtropical anticyclone. J Meteorol Soc Jpn 82:845-859.

13. Nguyen-Le D, Matsumoto J, Ngo-Duc T (2014), Climatological onset date of summer monsoon in Vietnam, Int J Climatol 34: 3237-3250. Doi: 10.1002/joc.3908.

14. Pham, X., Fontaine, B., Philippon, N. (2010), Onset of the summer monsoon over the southern Vietnam and its predictability. Theor Appl Climatol 99: 105-113. Doi: 10.1007/S00704-009- 0115-Z.

15.Wang, B., Ho, L., Lu, M.M. (2004), Definition of South China Sea monsoon onset and comencement of the East Asia summer monsoon, J. of Climate, 17(4), pp.699-710.

16.Wang, B., Fan, Z. (1999), Choice of South Asian summer monsoon indices, Bull. Am. Meteorol. Soc., 80, p.629-638.

17. Yang, S., Lau,K. M., and Kim, K. M. (2002),Variations of the East Asian jet stream and Asian-Pacific-American winter climate anomalies. J. Climate, 15, 306-325.

18. Zhang, Y., Li, T., Wang, B., Wu, G. (2002), Onset of the summer monsoon over the Indochina Peninsula: Climatology and Interannual variations. Clim, J. 15: 3206-3221.