Tải file PDF Tác giả
Đơn vị công tác
1 Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ, Tổng cục Khí tượng Thủy văn; buivanchanh@gmail.com; huantvtp@gmail.com; hoannguyen.1311@gmail.com
2 Trung tâm Động lực học Thủy khí Môi Trường, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội; tranngocanh@hus.edu.vn
3 Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội; tranngocanh@hus.edu.vn
*Tác giả liên hệ: buivanchanh @gmail.com; Tel.: +84–915620289
Tóm tắt
Mô hình Tank đã được ứng dụng trong thời gian dài, ở nhiều nơi trên thế giới và trở thành công cụ hữu hiệu trong nghiệp vụ dự báo hiện nay. Tuy nhiên, Tank là mô hình mưa dòng chảy thông số tập trung, không mô phỏng được quá trình truyền lũ và tập trung dòng chảy trên lưu vực nên mô phỏng còn hạn chế. Với các lưu vực nhỏ, mô hình Tank được đánh giá là sử dụng có hiệu quả cao vì quá trình tập trung và truyền dòng chảy ít ảnh hưởng đến diễn biến lưu lượng tại cửa ra. Ngoài ra, những tác động đáng kể của hồ chứa đến dòng chảy lưu vực cũng không được tính toán trong mô hình Tank nên chất lượng mô phỏng chưa cao. Để sử dụng mô hình Tank được cho lưu vực lớn và mô phỏng tác động của hồ chứa đến dòng chảy trong sông, nghiên cứu đã tích hợp mô hình Tank với mô hình Sóng động học một chiều phi tuyến và phương pháp diễn toán dòng chảy qua hồ Runge – Kutta bậc 3. Bộ mô hình tích hợp được ứng dụng thử nghiệm để dự báo thủy văn thời hạn 5 ngày trên lưu vực sông Ba cho kết quả mô phỏng và dự báo tốt hơn việc chỉ sử dụng mô hình Tank. Kết quả nghiên cứu đã xây dựng được công cụ dự báo thủy văn hạn vừa tại trạm thủy văn Củng Sơn tại Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ bằng việc ứng dụng bộ mô hình trên.
Từ khóa
Trích dẫn bài báo
Tài liệu tham khảo
1. Khải, N.H.; Sơn, N.T. Mô hình toán thủy văn. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2003.
2. Jeffrey, E.M. Basic Concepts of Kinematic–Wave Models. U.S. Geological Survey Professional 1984, pp. 1302.
3. Mei, X.F.; Gelder, V.; Dai, Z.; Tang, Z.H. Impact of dams on flood occurrence of selected rivers in theUnited States. Front. Earth Sci. 2017, 11, 268–282. https://doi.org/10.1007/s11707–016–0592–1.
4. Hạnh, N.Đ.; Nhung, H.T.L. Ứng dụng phương pháp Runge–Kutta diễn toán lũ qua hồ chứa Cửa Đạt trên sông Chu. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27 2011, 1S, 81–85.
5. Thông tư số 06/2016/TT – BTNMT ngày 16 tháng 5 năm 2016 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về Quy định loại bản tin và thời hạn dự báo cảnh báo khí tượng thủy văn, 2016.
6. Dũng, P.T. Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: Nghiên cứu xây dựng công nghệ dự báo thủy văn hạn vừa hạn dài mùa cạn phục vụ Quy trình vận hành liên hồ chứa cho các sông chính ở khu vực Tây Nguyên. Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2017.
7. Quyết định số 878/QĐ–TTg ngày 18 tháng 7 năm 2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc Ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa lưu vực sông Ba, 2018.
8. Techow, V.; Maidment; D.R.; Larry, W.M. Applied Hydrology, New York: McGraw – Hill, 1988.
9. Simons, D.B.; Li , R.M.; Stevens, M.A. Development of models for prediction water and sediment routing and yield from storms on small watershed. Colo State Univ. 1975, Rep CER74–75DBS–RML–MAS24.
10. Chanh, B.V.; Anh, T.N.; Anh, L.T. Mô phỏng dòng chảy trong sông bằng sóng động học một chiều phi tuyến. Tạp chí Đại học Quốc gia Hà Nội: Các Khoa học Trái đất và Môi trường 2016, 32, 14–19.
11. Moriasi, D.N.; Arnold, J.G.; Liew, M.W. Model evaluation guidelines for systematic quantifcation of accuracy in watershed simulations. Am. Soc. Agric. Biol Eng. 2007, 50, 885–900.
https://earthexplorer.usgs.gov
12. Tảo, V.V.; Cẩm, N.C. Thủy lực. Nxb Nông nghiệp, 2006.
13. Thông tư số 42/2017/TT–BTNMT ngày 23 tháng 10 năm 2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc Quy định kỹ thuật đánh giá chất lượng dự báo, cảnh báo thủy văn.