Tác giả

Bùi Huyền Linh 1 , Trần Anh Phương 1*

Đơn vị công tác

1Viện Khoa học tài nguyên nước, Bộ Tài nguyên và Môi trường; wri@monre.gov.vn; phuongtran.monre@gmail.com; linhb.dctv@gmail.com.

*Tác giả liên hệ: phuongtran.monre@gmail.com; Tel.: +84–961776683

Tóm tắt

Nghiên cứu này đánh giá ảnh hưởng của các hồ chứa trong và ngoài lãnh thổ đến sự thay đổi dòng chảy trên sông Đà đến trạm Tạ Bú bằng phương pháp thống kê và sử dụng mô hình HEC–HMS mô phỏng dòng chảy tự nhiên bằng số liệu mưa vệ tinh (IMERG) so sánh với số liệu thực đo (khi các hồ đi vào hoạt động) để đánh giá sự thay đổi dòng chảy trong mùa lũ và mùa cạn và dòng chảy năm. Kết quả cho thấy sự suy giảm tổng lượng dòng chảy năm khi các hồ đi vào hoạt động làm tăng dòng chảy mùa cạn và giảm dòng chảy mùa lũ.

Từ khóa

Hồ chứa; Sông Đà; Dòng chảy; Ngoài lãnh thổ; Mưa vệ tinh; HEC–HMS.

Trích dẫn bài báo

Linh, B.H.; Phương, T.A. Đánh giá ảnh hưởng của các hồ chứa đến dòng chảy trên sông Đà. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2021, 731, 97–107.

Tài liệu tham khảo

1. Ngo, L.A.; Masih, I.; Jiang, Y.; Douven, W. Impact of reservoir operation and climate change on the hydrological regime of the Sesan and Srepok Rivers in the Lower Mekong Basin. Clim. Change 2018, 149(1), 107–119.

2. Zhaohua, S.; Xiang, F.; Xuefeng, C. Assessing the impacts of reservoir operation on downstream water diversions using a simplified flow model. Hydrol. Sci. J. 2019, 64(12), 1488–1503.

3. Tô, Q.T. Phân tích ảnh hưởng của các hồ đập thượng lưu đến sự thay đổi thủy văn dòng chảy mùa khô về châu thổ sông Mê Công, 2016.

4. Tô , Q.T.; Tăng, Đ.T. Nghiên cứu đánh giá thay đổi thủy văn dòng chảy về châu thổ Mê Công qua chuỗi số liệu lịch sử từ 1924 đến nay. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi 2014, 17–23.

5. Giáp, N.Đ. Tác động của hệ thống hồ chứa thượng nguồn đến sự thay đổi thủy văn, thủy lực và lòng dẫn hạ du. Tạp chí Khoa học và Công nghệ thuỷ lợi 2016, 32, 1–8.

6. Châu, N.L.C. Đánh giá tác động của hệ thống hồ chứa trên sông Đà, sông Lô đến dòng chảy mùa cạn hạ lưu sông Hồng và đề xuất giải pháp đảm bảo nguồn mở cho hạ du. Trung tâm Dự báo KTTV TW, 2010, tr. 244.

7. Tuyển, H.M. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ. Nghiên cứu diễn biến, xác định các nguyên nhân thay đổi tỷ lệ phân phối dòng chảy sông Hồng sang sông Đuống và để xuất định hướng giải pháp nhằm đảm bảo tỷ lệ phân phối dòng chảy hợp lý. 2013.

8. Anh, L.T. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ. Nghiên cứu tác động của việc sử dụng nước phía thượng lưu đến tài nguyên nước lưu vực sông Hồng, 2011.

9. Hà V.K.; Huệ, V.M. Phân tích ảnh hưởng của các hồ chứa thượng nguồn trên địa phận Trung Quốc đến dòng chảy hạ lưu sông Đà, sông Thao. Tạp chí Khoa học thuỷ lợi và Môi trường 2012, 38, 3–8.

10. Huệ, V.M.; Phượng, Đ.K. Nghiên cứu đánh giá tác động của các hồ chứa Lai Châu, Sơn La và Hòa Bình đến dòng chảy mùa kiệt trên sông Đà, 2017.

11. Anh, T.V. Nghiên cứu đánh giá lượng dòng chảy sông Đà từ Trung Quốc vào Việt Nam phục vụ cho bài toán quy hoạch và quản lý tài nguyên nước sông Đà. Tạp Chí Khí tượng thủy văn 2017, 57, 4–9.

12. Phương, T.T.; Dũng, L.H.; Tác động của hệ thống hồ chứa lớn đến dòng chảy trên hệ thống sông Hồng. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam 2017, 18(7), 5–9.

13. https://www.hec.usace.army.mil/software/hec-geohms/.

14. https://www.hec.usace.army.mil/software/hec-hms/downloads.aspx.

15. Fleming, M.J. User’s manual, hydrologic modeling system HEC–HMS Version 3.5. HQ US Army Corps of Engineers, 2001, 1–318.

16. HEC. Applications Guide Hydrologic Modeling System HEC–HMS V.2.01. US Army Corps of Enginenring Center, 2008, 118, 11–107.

17. Evaluation of HEC–HMS and WEPP for simulating watershed runoff using remote sensing and geographical information system.

18. Li, Z. Watershed modeling using arc hydro based on DEMs: a case study in Jackpine watershed. Environ. Syst. Res. 2014, 3, 11.

19. Hướng dẫn sử dụng mô hình HEC–HMS, Giáo trình, Đại học thủy lợi, 2005.

20. https://gpm.nasa.gov/data/imerg.

21. Nguyên, L.B. Nghiên cứu đánh giá sản phẩm mưa từ nhiệm vụ đo mưa toàn cầu (GPM) cho miền Bắc Việt Nam, 2020.

22. Nam, B.C. Nghiên cứu đánh giá dữ liệu mưa quan trắc vệ tinh từ GPM và PERSIANN phục vụ cảnh báo mưa thành phố Hồ Chí Minh. Tạp Chí Khí tượng thủy văn 2017, 679, 27–33.

23. Xuân,T.T.; Tuyển; H.M. Vai trò của hồ chứa trong khai thác, quản lý tài nguyên nước mặt ở Việt Nam. Nhà xuất bản Khoa học và kỹ Thuật 2019, 183(19–28), 67–77.