Xây dựng và ứng dụng công nghệ dự báo lũ hạ lưu hệ thống sông Thái Bình

Với sự phát triển của tin học, của các kỹ thuật tính, việc dự báo lũ hạ lưu hệ thống sông Thái Bình dần dần được cải tiến, và năm 1993 được thực hiện hoàn toàn trên máy vi tính bằng công nghệ TBINH dùng dự báo quá trình lũ tại Đáp Cầu (s. Cầu), Phủ Lạng Thương (S. Thương), Lục Nam (s. Lục Nam), Phả Lại (S. Thái Bình), thay thế các biểu đồ kinh nghiệm trước đây.

Dự báo lũ hạ lưu s. Thái Bình thường phải giải quyết một số vấn đề sau:

- Cơ chế hình thành lũ rất phức tạp, cùng một lúc chịu ảnh hưởng của lũ trên ba sông nhánh và lũ từ s. Hồng qua S. Đuống; truyền triều từ biển Đông vào; và quá trình nước vật do giao thao sóng lũ đoạn ngã ba Cầu, Thương, Lục Nam;

- Sông ngắn (trừ s. Cầu), trạm mưa thưa thớt, thời đoạn quan trắc mưa dài, 12h; 

- Mạng lưới trạm đo mực nước thưa thớt, nhất là lưu vực s. Thương (Chỉ có hai trạm Cầu Sơn và Phủ Lạng Thương), s. Lục Nam (chỉ có 3 trạm Cẩm Đàn, Chũ, Lục Nam) không đảm bảo đủ thông tin để dự báo trước 24h;

- Trạm đo lưu lượng quá ít, chỉ có hai trạm Chũ và Cầu Sơn.

Các mô hình trước đây về dự báo lũ hạ du s. Thái Bình, như mô hình thủy lực ... đòi hỏi thường xuyên phải cập nhật số liệu địa hình (vấn đề rất khó thực hiện) và thủy văn, song lại không xét được ảnh hưởng của mưa, của các yếu tố tác động đến quá trình truyền lũ, nên mức đảm bảo thấp, ít được ứng dụng trong dự báo nghiệp vụ.

Chính vì vậy, việc xây dựng một công nghệ cho phép dự báo quá trình lũ hạ lưu s. Thái Bình sẽ có ý nghĩa khoa học và thực tiễn nhất định. Đó cũng chính là những kết quả nghiên cứu được trình bày trong bài này.