Tác giả

Hoàng Thị Tố Nữ 1* , Nguyễn Vĩnh An 1 , Nguyễn Hữu Tuấn 1 , Cấn Thu Văn 1

Đơn vị công tác

1 Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP.HCM; nu.htt@hcmunre.edu.vn; nvan@hcmunre.edu.vn; nhtuan@hcmunre.edu.vn; ctvan@hcmunre.edu.vn

*Tác giả liên hệ: nu.htt@hcmunre.edu.vn; Tel.: +84–908817694

Tóm tắt

Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Ðông Nam bộ và đồng bằng sông Cửu Long với địa hình có dạng thấp dần từ Bắc xuống Nam và từ Ðông sang Tây. Các quận 9, 8, 7 và các huyện Bình Chánh, Nhà Bè, Cần Giờ nằm ở phía Nam-Tây Nam và Ðông Nam thành phố có độ cao trung bình trên dưới 1m và cao nhất 2 m, thấp nhất 0,5 m thường xuyên ngập do triều, mưa lớn hoặc mưa kết hợp triều. Nghiên cứu ứng dụng mô hình SWMM mô phỏng mức độ ngập khu vực quận 7 và đánh giá khả năng thoát nước của hệ thống ứng với tần suất mưa T = 3 năm và hai trường hợp biên mực nước H = 1,25m và 1,32 m. Kết quả hiệu chỉnh kiểm định mô hình có hệ số tương quan giữa thực đo với tính toán R2 = 0,83 và kết quả mô phỏng cho thấy mức độ ngập thường xảy ra tại các cửa thoát với thời gian tập trung nước nhanh, lượng nước đổ về hố ga lớn gây nên ngập ứ nước tại những tiểu lưu vực.

Từ khóa

Mô hình SWMM; Khả năng tiêu thoát nước mưa quận 7; TP.HCM.

Trích dẫn bài báo

Nữ, H.T.T.; An, N.V.; Tuấn, N.H.; Văn, C.T. Mô phỏng và đánh giá khả năng tiêu thoát nước mưa khu vực quận 7 – Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn 2023, 755(1), 56-66.

Tài liệu tham khảo

1. Long, P.T. Xây dựng mô hình dự báo, cảnh báo và quản lý ngập cho đô thị thông minh tại thành phố Hồ Chí Minh. Báo cáo tổng hợp đề tài KHCN cấp thành phố 2021, 2021.

2. Nữ, H.T.T. Nghiên cứu giải pháp thoát nước chống ngập cho lưu vực rạch Văn Thánh Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ kỹ thuật Đại học Bách Khoa TP.HCM 2010.

3. Nữ, H.T.; Quyên, T.T.; Anh, V.T.V.; Thảo, N.T.H.; Văn, C.T. Ứng dụng mô hình thủy văn đô thị mô phỏng mức độ ngập do gia tăng mực nước triều và khả năng thoát nước cho hệ thống kênh Tân Hóa - Lò Gốm ở thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2022, 740, 22–35.

4. Trường, T.V. Nhìn lại bài toán ngập lụt Thành phố Hồ Chí Minh. Trực tuyến: https://ashui.com/mag/tuongtac/phanbien/14844-nhin-lai-bai-toan-ngap-lut-thanh-pho-ho-chi-minh.html, 2018.

5. Cục Đo đạc và Bản đồ Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường). Báo cáo tình hình sụt lún khu vực TP.HCM và ĐBSCL, 2016. Trực tuyến: https://baotainguyenmoitruong.vn/bao-cao-tinh-hinh-sut-lun-khu-vuc-tp-hcm-va-dbscl-246240.html.

6. Vinh, P.T. và cs. Diễn biến ngập lụt dưới tác động của BĐKH, lún sụt đất và các giải pháp kiểm soát ngập cho khu vực tp.hcm nói riêng và các đô thị phía nam. Hội thảo khoa học và công nghệ về quản lý công trình thủy lợi, Viện Khoa học Thủy lợi Miền nam, 2018.

7. Phùng, H.L.T.; Hoàng, T.T.; Toàn, H.C.; Đông, N.P.; Linh, H.T.M.; Phùng, N.K. Xây dựng kịch bản giảm ngập cho quận 12 trên mô hình toán. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2019, 705, 64–70.

8. Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam. Quy hoạch tổng thể thủy lợi ĐBSCL trong điều kiện BĐKH, NBD, 2011.

9. Giang, L.S. và cs. Nghiên cứu đề xuất lựa chọn chiến lược quản lý ngập lụt thích hợp trên cơ sở các dự án đã, đang và dự kiến triển khai tại Tp.HCM, Đề tài cấp thành phố Hồ Chí Minh năm 2018.

10. Dự án: “Giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1)”, Trung tâm điều hành chương trình chống ngập nước TP.HCM, 2015.

11. Đề án: “Chống ngập và xử lý nước thải TP.HCM giai đoạn 2020-2045 và kế hoạch chống ngập và xử lý nước thải giai đoạn 2020-2030”, UBND TP.HCM, 2020.

12. Quyết định: 752/QĐ-TTg: “Về việc phê duyệt quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước TP.HCM đến năm 2020”, 2001.

13. Tín, N.T. Quy hoạch thủy lợi phục vụ tìm kiếm giải pháp chống ngập lụt cho TP. Hồ Chí Minh. Báo cáo hội thảo UBND TP.HCM.

14. Nghiên cứu thu thập dữ liệu về kiểm soát ngập bằng cách lắp đặt cống thu gom nước thải và khả năng tài trợ tư nhân cho việc thoát nước và kiểm soát ngập. UBND TP.HCM, 2019.

15. Nữ, H.T.T.; Vũ, D.T.; Phùng, L.V.; Văn, C.T. Mô phỏng mức độ ngập và đề xuất giải pháp thoát nước chống ngập cho khu vực Văn Thánh - Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2020, 716, 12–25.

16. EPA. Storm water management model user’s manual version 5.2.

17. James, W.; Rossman, L.E.; James, W.R.C. User’s Guide to SWMM5 13th Edition, CHI Press, 2010.

18. Boyd, J.M.; Bufill, M.C.; Knee, R.M. Pervious and impervious runoff in urban catchments. Hydrol. Sci. J. 1993, 38(6), 463–478.

19. Điềm, N.V.; Sơn, H.T. Mô hình tính toán thoát nước mưa cho những đô thị trong vùng bị ảnh hưởng thủy triều. Trường đại học Bách Khoa TP HCM (12/2002).

20. Zhou, Q.; Yang, X.; Melvilk, M.D. A GIS network model for sugarcane field drainage management. Proceedings of 8th Australasian Remote Sensing Conference, 25-29.

21. Thiệp, N.N. Các thách thức và giải pháp trong công tác giảm ngập nước cho đô thị TP.HCM. Hội thảo chuyên đề: Thực trạng triển khai giải pháp giảm ngập 5 năm qua và đề xuất các giải pháp, chỉ tiêu định hướng giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn thành phố, 2019.

22. Vinh, P.T. Giải pháp phòng tránh và kiểm soát ngập cho các đô thị khu vực phía nam”, Hội thảo khoa học và công nghệ thủy lợi phục vụ phát triển bền vững. Viện Khoa học Thủy lợi Miền nam, 2023.

23. Sở Quy hoạch - Kiến trúc TPHCM. Giải pháp hạn chế tình trạng ngập lụt tại TP.HCM và tình hình biến đổi khí hậu trong tương lai. Trực tuyến: https://qhkt.hochiminhcity.gov.vn/do-thi-xanh/giai-phap-han-che-tinh-trang-ngap-lut-tai-tphcm-va-tinh-hinh-bien-doi-khi-hau-trong-tuong-lai-1031.html, 2017.

24. TCVN 7957:2023 Thoát nước - Mạng lưới và công trình bên ngoài - Tiêu chuẩn thiết kế.