Tác giả

Vũ Thị Vân Anh 1* , Phan Thị Thùy Dương 1 , Cấn Thu Văn 1 , Trần Thị Thu Thảo 1

Đơn vị công tác

1 Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh; vtvanh@hcmunre.edu.vn; pttduong@hcmunre.edu.vn; ctvan@hcmunre.edu.vn; tttthao@hcmunre.edu.vn
*Tác giả liên hệ: vtvanh@hcmunre.edu.vn; Tel.: +84–946019595

Tóm tắt

Bài báo này đánh giá khả năng đáp ứng nhu cầu nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu của lưu vực sông Ba trong điều kiện công trình hiện trạng và quy hoạch theo Quyết định số 5205/QĐ-BNN-TCTL của Bộ NN&PTNT ban hành ngày 27/12/2018. Bài báo sử dụng mô hình Mike Nam để mô phỏng dòng chảy đến và mô hình Mike Hydro để tính toán cân bằng nước tại các nút nhu cầu nước. Kết quả cho thấy, ở thời kỳ cơ sở, tỷ lệ diện tích cây trồng bị thiếu nước ở điều kiện công trình quy hoạch không quá khác biệt so với điều kiện công trình hiện trạng (14.111 ha, chiếm 22,8% tổng diện tích được đảm bảo tưới ở điều kiện hiện trạng và 51.033 ha, chiếm 24,3% ở điều kiện quy hoạch). Trong tương lai có biến đổi khí hậu, tỷ lệ diện tích bị thiếu nước trong điều kiện công trình quy hoạch tăng lên, 14% ở cả giữa thế kỷ và cuối thế kỷ đối với cả kịch bản RCP4.5 và RCP8.5, so với 7,0% và 8,2% ở giữa thế kỷ và 5,3% và 9,6% ở cuối thế kỷ trong điều kiện công trình hiện trạng. Các khu vực bị thiếu nước đáng kể bao gồm: Thượng nguồn sông Ba, KrongPa và hạ lưu đập Đồng Cam. Đối với cấp nước cho sinh hoạt và các ngành sử dụng khác, nút cấp nước tại lưu vực sông Hinh bị thiếu nước trong điều kiện công trình quy hoạch, với mức thiếu 6-9%.

Từ khóa

Mike Nam; Mike Hydro; Cân bằng nước; Biến đổi khí hậu; Lưu vực sông Ba.

Trích dẫn bài báo

Anh, V.T.V.; Dương, P.T.T.; Văn, C.T.; Thảo, T.T.T. Đánh giá khả năng đáp ứng nhu cầu nước ở lưu vực sông Ba trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn 2023, 755(1), 83-94.

Tài liệu tham khảo

1. IPCC. Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, 2013.

2. Uniyal, B.; Jha, M.K.; Verma, A.K. Assessing Climate Change Impact on Water Balance Components of a River Basin Using SWAT Model. Water Resour. Manage. 2015, 29, 4767–4785.
3. Ndhlovu, G.Z.; Woyessa, Y.E. Modelling impact of climate change on catchment water balance, Kabompo River in Zambezi River Basin. J. Hydrol.: Reg. Stud. 2020, 27, 100650.
4. Gómez, P.B.; Sáez, P.J.; Aparicio, J.S.; Sánchez, J.P. Impact of Climate Change on Water Balance Components and Droughts in the Guajoyo River Basin (El Salvador). Water 2019, 11(11), 2360. https://doi.org/10.3390/w11112360.

5. Bộ Tài nguyên Môi trường. Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam. Hà Nội: NXB Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam, 2016.

6. Thường, L.Đ.; Hương, H.T.L. Tính toán cân bằng nước lưu vực sông ba dưới tác động của biến đổi khí hậu. Nông nghiệp Phát triển Nông thôn 2013, 9, 84–90.

7. Xuân, T.T.; Thục, T.; Tuyển, H.M. Tác động của Biến đổi khí hậu đến tài nguyên nước Việt Nam. Hà Nội: NXB Khoa học Kỹ thuật, 2011.

8. Hương, H.T.L. Nghiên cứu xây dựng hệ thống hỗ trợ kỹ thuật giải quyết tranh chấp về tài nguyên nước lưu vực sông Ba. Hà Nội, 2009.

9. Viện Quy hoạch Thủy lợi. Báo cáo tổng hợp Dự án Điều chỉnh quy hoạch thủy lợi Lưu vực sông Ba và vùng phụ cận giai đoạn 2025 và tầm nhìn đến năm 2035. 2018.

10. IMHEN. Tác động của biến đổi khí hậu lên tài nguyên nước và các biện pháp thích ứng: Lưu vực sông Ba. Hà Nội: NXB Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam, 2010.

11. Bộ Tài nguyên Môi trường, Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam. Hà Nội: NXB Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam, 2009.

12. Bộ Tài nguyên và Môi trường. Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam. Hà Nội: NXB Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam, 2012.

13. Hương, H.T.L. Kết quả nghiên cứu tác động của Biến đổi khí hậu đến dòng chảy Lưu vực sông Ba. Tạp chí Khoa học và công nghệ thủy lợi 2013, 13, 71–79.

14. Thuong, L.D. Nghiên cứu quản lý bền vững tài nguyên nước lưu vực sông Ba trong bối cảnh biến đổi khí hậu, Luận án tiến sĩ, Trường Đại học Bách Khoa - Đại học Quốc gia TPHCM, TPHCM 2015.

15. Dan, N.L.; Hieu, N.T.; Lan, V.T.T. Drought, desertification in Tay Nguyen territory associated with climate change scenarios. Vietnam J. Earth Sci. 2013, 35(4), 310–317.

16. Luu, N.V. Mô phỏng ngập lụt hạ du sông Ba khi xét đến tác động của biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng. Đại học Bách Khoa Đà Nẵng, 2018.

17. Huy, C.D. Xây dựng mô hình toán vận hành hệ thống hồ chứa đa mục tiêu thời kỳ mùa kiệt cho lưu vực sông Ba. Đại học Bách Khoa Đà Nẵng, 2019.

18. Thành, N.N.; Thái, T,H.; Dũng, B.Q. Nghiên cứu xây dựng bản đồ phân vùng hạn hán lưu vực sông Ba trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2019, 704, 20–27.

19. Bộ Tài nguyên Môi trường. Kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng cho Việt Nam. Hà Nội: NXB Tài nguyên Môi trường và Bản đồ Việt Nam, 2020.

20. DHI. Mike 11 - A modelling system for Rivers and Channels - User Guide. Online Available: https://manuals.mikepoweredbydhi.help/2017/Water_Resources/MIKE11_UserManual.pdf, 2017.

21. DHI. Mike Hydro - River - User Guide. Online Available: https://manuals.mikepoweredbydhi.help/2017/Water_Resources/MIKEHydro_River_UserGuide.pdf, 2017.