Tải file PDF Tác giả
Đơn vị công tác
1 Viện Khoa học Tài nguyên nước; longnt.works@gmail.com; tuanhevp@gmail.com; bichdam555@gmail.com; linhlevan6527@gmail.com; thaohoang0602@gmail.com; bachnh46@wru.vn; ngocbhoang22@gmail.com; plananh.151199@gmail.com
*Tác giả liên hệ: longnt.works@gmail.com; Tel.: +84–948451652
Tóm tắt
Bài báo trình bày những kết quả thống kê, tính toán và kiểm định phi tham số Mann-Kendall để phân tích xu thế mưa tại 16 trạm đo thuộc lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn trong giai đoạn từ năm 1978 đến năm 2020. Kết quả cho thấy xu thế gia tăng lượng mưa theo mùa (mùa khô và mùa mưa) và theo cả năm trên phạm vi toàn lưu vực. Cụ thể hơn, trong cả năm, giá trị phi tham số S mức độ ý nghĩa 95% tại tất cả các trạm đều biểu thị xu hướng tăng. Trong đó, trạm Hiên là trạm ghi nhận sự biến động lượng mưa lớn nhất khi tăng 0,978% (trong cả năm) và tăng 0,758% (vào mùa mưa). Chỉ xét riêng sự biến động vào mùa khô, trạm Khâm Đức cho thấy sự thay đổi rõ rệt nhất khi lượng mưa gia tăng 2,138%. Bài báo cũng đã thực hiện tính toán xu thế Sen cho các xu thế mưa toàn lưu vực vào các giai đoạn được thống kê. Những kết quả nghiên cứu đã góp phần tính toán xu thế biến động về lượng nước đến lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn trong giai đoạn 1978- 2020, mang ý nghĩa thực tiễn trong quản lý và phân bổ tài nguyên nước hợp lý cho các nhu cầu sử dụng nước trên lưu vực.
Từ khóa
Trích dẫn bài báo
Long, N.T.; Anh, N.T.; Bích, Đ.T.N.; Linh, L.V.; Thảo, H.T.; Bách, N.H.; Ngọc, H.B.; Anh, P.L. Đánh giá xu hướng biến động mưa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn giai đoạn 1978-2020. Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn 2024, 757, 74-85.
Tài liệu tham khảo
1. IPCC. Climate Change 2001: Synthesis Report. A Contribution of Working Groups I, II, and III to the Third Assessment Report of the Integovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom, and New York, NY, USA. 2001, pp. 398.
2. IPCC. Climate Change 2007: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Cambridge University Press, Cambridge. United Kingdom and New York, USA. 2007, pp. 104.
3. IPCC. Climate Change 2014: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC, Geneva, Switzerland. 2014, pp. 151.
4. Van Belle, G.; Hughes, J.P. Nonparametric tests for trend in water quality. Water Resour Res. 1984, 20, 127–136.
5. Yu, Y.S.; Zou, S. Whittemore D. Non-parametric trend analysis of water quality data of rivers in Kansas. J. Hydrol. 1993, 150, 61–80.
6. Turkeş, M. Spatial and temporal analysis of annual rainfall variations in Turkey. Int. J. Climatol. 1996, 16, 1057–1076.
7. Yue, S.; Wang, C. The Mann-Kendall test modified by effective sample size to detect trend in serially correlated hydrological series. Water Resour. Manag. 2004, 18, 201–218.
8. Admassu, S.; Seid, I.A.H. Analysis of rainfall trend in Ethiopia. Ethiopian. J. Sci. Technol. 2006, 3(2), 15–30.
9. Guhathakurta, P.; Rajeevan, M. Trends in the rainfall pattern over India. NCC Res. Report 2006, 2, 23.
10. Vennila, G. Rainfall variation analysis of Vattamalaikarai subbasin, Tamil Nadu. J. Hydrol. 2004, 3, 5059.
11. Korecha, D.; Barnston, A.G. Predictability of June–September rainfall in Ethiopia, Mon. Weather Rev. 2004, 135(2), 628–650. https://doi.org/10.1175/MWR3304.1.
12. Wagesho, N.; Goel, N.K.; Jain, M.K. Temporal and spatial variability of annual and seasonal rainfall over Ethiopia. Hydrol. Sci. J. 2013, 58(2), 354–373. https://doi.org/10. 1080/02626667.2012.754543.
13. Vousoughi, F.D.; Dinpashoh, Y.; Aalami, M.T.; Jhajharia, D. Trend analysis of groundwater using non-parametric methods (case study: Ardabil plain). Stoch. Env. Res. Risk A 2013, 27(2), 547–559.
14. Mengistu, D.; Bewket, W.; Lal, R. Recent spatiotemporal temperature and rainfall variability and trends over the upper Blue Nile River basin, Ethiopia. Int. J. Climatol. 2014, 34(7), 2278–2292. https://doi.org/10.1002/joc.3837.
15. Legesse, S.A. The outlook of Ethiopian long rain season from the global circulation model. Environ. Syst. Res. 2016, 5(1), 16. https://doi.org/10.1186/s40068-016-0066-1.
16. Eshetu, G.; Johansson, T.; Garedew, W. Rainfall trend and variability analysis in Setema-Gatira area of Jimma, Southwestern Ethiopia. Afr. J. Agric. Res. 2016, 11(32), 3037–3045. https://doi.org/10.5897/AJAR2015.10160.
17. Abebe, G. Long-term climate data description in Ethiopia. Data Brief 2017, 14, 371–392. https://doi.org/10.1016/j.dib.2017.07.052.
18. Trenberth, K.E.; Smith, L.; Qian, T.; Dai, A.; Fasullo, J. Estimates of the global water budget and its annual cycle using observational and model data. Am. Meteorol. Soc. 2007, 8, 758–769.
19. Isidore, P.Y.; Joseph, Y. Recent rainfall trends between 1990 and 2020: Contrasting characteristics between two climate zones in Burkina Faso (West Africa). Glasnik Srpskog Geografskog Drustva 2023, 103(1), 87–106.
20. Hung, N.Q.; Hien, L.X. Trend analysis of rainfall in the Phu Quoc Island. VNU J. Sci: Earth. Environ. Sci. 2021, 37(4), 22–32. https://doi.org/10.25073/2588-1094/vnuees.4683.
21. Hiền, L.T.T.; Chiến, P.V. Đánh giá xu hướng biến động mưa trên lưu vực sông Cả giai đoạn 1959 - 2016 sử dụng số liệu thực đo. Tạp chí khoa học và công nghệ thủy lợi 2022, 71, 1–9.
22. Viện Quy hoạch Thủy lợi (IWRP). Quy hoạch thủy lợi tỉnh Quảng Nam đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030, 2017, tr. 254.
23. Robert, H.; James, S.; Richard, S. Techniques of trend analysis for monthly water quality data. Water Resour. Res. 1982, 18(1), 107–121.
24. Warren, J.; Gilbert, R.O. Statistical Methods for Environmental Pollution Monitoring. Technometrics 1988, 30(3), 348.
25. Helsel, D.R.; Hirsch, R.M.; Ryberg, K.R.; Archfield, S.A.; Gilroy, E.J. Statistical Methods in Water Resources Techniques and Methods 4–A3. USGS Tech.Methods. 2020, pp. 458.
26. Kitayama, K.; Seto, S.; Sato, M.; Hara, H. Increases of wet deposition at remote sites in Japan from 1991 to 2009. J. Atmos. Chem. 2012, 69(1), 33–46.