Tác giả

Nguyễn Duy Quang 1 , Bùi Tuấn Hải 1* , Nguyễn Văn Tuấn 1 , Lưu Văn Quân 2 , Nguyễn Quốc Tú 1

Đơn vị công tác

1 Viện Quy hoạch Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; nguyenduyquang.wru@gmail.com; buituanhai@gmail.com; tuankyushu@gmail.com; tu0967603560@gmail.com

2 Trường Đại học Thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; luuvanquan_tb@tlu.edu.vn

*Tác giả liên hệ: buituanhai@gmail.com; Tel.: +84–989336330

Tóm tắt

Lưu vực sông Đáy là một trong những lưu vực lớn nằm trong lưu vực sông Hồng - Thái Bình. Trên địa bàn lưu vực có một số sông như sông Tích, sông Đáy, sông Nhuệ, sông Châu Giang và sông Đào Nam Định là những phân lưu của sông Hồng. Trong đó, sông Đáy lấy nước từ sông Hồng qua cống Cẩm Đình thuộc địa phận huyện Phúc Thọ - TP.Hà Nội là sông chính lớn nhất và dài nhất. Những năm gần đây cống Cẩm Đình không thể lấy nước trong mùa kiệt khiến nhiều đoạn sông Đáy trở thành sông chết do không có dòng chảy. Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu đã sử dụng mô hình MIKE11 để mô phỏng, đánh giá tác động của việc xây dựng cụm đập dâng Xuân Quan - Long Tửu trên sông Hồng, sông Đuống tới khả năng nâng cao hiệu quả lấy nước vào sông Đáy trong mùa kiệt. Phương pháp nghiên cứu này cũng có thể sử dụng để đánh giá tác động khi xây dựng những đập dâng khác trên các lưu vực sông, đặc biệt là lưu vực sông Hồng - Thái Bình. Kết quả của nghiên cứu có thể được áp dụng giúp các cơ quan quản lý, cơ quan lập quy hoạch lựa chọn được tuyến công trình và cao trình công trình.

Từ khóa

Đập dâng sông Hồng; Lưu vực sông Đáy; Hạ thấp mực nước; MIKE 11.

Trích dẫn bài báo

Quang, N.D.; Hải, B.T.; Tuấn, L.V.; Tú, N.Q. Nghiên cứu xây dựng công trình đập dâng Xuân Quan - Long Tửu nhằm nâng cao hiệu quả lấy nước vào sông Đáy trong mùa kiệt. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2025, 771, 65-78.

Tài liệu tham khảo

1. Hiếu, B.Đ.; Thi, T.Đ.; Hương, H.T.L.; Trang, Đ.M. An ninh nguồn nước và những thách thức đối với an ninh nguồn nước ở Việt Nam. Tạp chí Khoa học Biến đổi khí hậu 2018, 8, 41–47.

2. Tỉnh, N.V.; Quang, L.X.; Sơn, L.V.; Nam, L.H. Nâng cao hiệu quả điều tiết hồ chứa lớn trên lưu vực sông Hồng phục vụ sản xuất, dân sinh, 2021.

3. Gupta, A.; Mishra, A.; Singh, A.; Chaudhary, S.; Chand, S. Integrated water resource management. Springer Nature 2024, 33–49. https://doi.org/10.1007/978-3-031-65683-5_3.

4. Sethi, G.; Lavanya, C.; Chandana, Ch.; Mahajan, S.; Pathani, A.; Khurana, S.; Kumar, S.; Alhadrawi, D. Assessing sustainable water management using integrated water resources management (IWRM). E3S Web Conf. 2024, 581, 01040. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202458101040.

5. Xue, H. The American experience of integrated water resources management and its implications for China. Int. J. Nat. Resour Environ. Stud. 2024, 3, 79–88. https://doi.org/10.62051/ijnres.v3n1.12.

6. Neeti, K.; Singh, R.; Ahmad, S.; Sakshi; K.A. Challenges and opportunities in integrated water resources management. (Eds) Integrated Management of Water Resources in India: A Computational Approach, 2024, 345–359. https://doi.org/10.1007/978-3-031-62079-9_19.

7. Rbaibi, O.; SahibEddine, A. Sustainability in integrated water resources management: Systematic literature review. (Eds) Technical and Technological Solutions Towards a Sustainable Society and Circular Economy, 2024. https://doi.org/10.1007/978-3-031-56292-1_15.

8. Shrinkhal, R. Review of flood hazards in Kosi River—A way forward for disaster risk reduction. World Water Policy 2024. https://doi.org/10.1002/wwp2.12206.

9. Kumar, N.; Jha, R. GIS-based flood risk mapping: The case study of Kosi river basin, Bihar, India. Eng. Technol. Appl. Sci. Res. 2023, 13, 9830–9836. https://doi.org/10.48084/etasr.5377.

10. Sahani, R.; Badiger, S.; Samrat, A.; Krishnan, S. Flood frequency and flood intensity changes in the post embankment period in the Kosi sub-basin India: Impact of location, caste, and class on the flood vulnerability of the marginal communities. Frontiers in Water 2023, 5, 1–18. https://doi.org/10.3389/frwa.2023.1017945.

11. Hassan, Q.; Ahmad. An engineered and sustainable solution for flood and sediment management in Kosi River, India. J. Ecol. Nat. Resour. 2021, 5, 1–10. https://doi.org/10.23880/jenr-16000258.

12. Srivastava, P.; Pradhan, R.;  Petropoulos, G.; Pandey, V.; Gupta, M.; Yaduvanshi, A.;, Wan, W.Z.; Mall, R.; Sahai, A. Long-Term Trend Analysis of Precipitation and Extreme Events over Kosi River Basin in India. Water 2021, 13, 1695. https://doi.org/10.3390/w13121695.

13. Shrestha, K.; Gupta, N. Towards enhanced disaster risk reduction in the Koshi River basin: A look at the downstream reaches of Bihar in India, 2020. Available online: https://www.icimod.org/article/towards-enhanced-disaster-risk-reduction-in-the-koshi-river-basin-a-look-at-the-downstream-reaches-of-bihar-in-india/.

14. Acharya, S.; Hori, T. Revisiting flood management process in transboundary Koshi river in Nepal and India. DPRI Annuals 2019, 30, 640–649.

15. Viện Quy hoạch Thủy lợi. Quy hoạch cấp nước, tiêu nước lưu vực sông Đáy, 2018.

16. Sơn, L.V. Quy hoạch phòng chống lũ và đê điều sông Đáy, 2014.

17. Sơn, L.V. Đánh giá thực trạng lấy nước và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả lấy nước trong các đợt điều tiết nước bổ sung từ các hồ chứa thủy điện phục vụ gieo cấy lúa Đông Xuân, khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, 2019.

18. Liên, L.D. Giải pháp nhằm đảm bảo lấy nước tưới chủ động cho hệ thống các trạm bơm ở hạ du sông Hồng, Thái Bình trong điều kiện mực nước sông xuống thấp, 2017.

19. Huế, N.H. Nghiên cứu lựa chọn tuyến và hình thức các công trình điều tiết lấy nước tự chảy cho sông Đáy, Nhuệ và sông Tô Lịch. Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thủy lợi và Môi trường 2013 , 41, 30–35.

20. Huế, N.H. Giải pháp lấy nước tự chảy cho sông Đáy, sông Nhuệ và sông Tô Lịch bằng mô hình thủy lực Hec-Ras. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi 2013, 14, 77–84.

21. Lan. P.T.H. Nghiên cứu giải pháp ổn định cửa vào và lòng dẫn sông Đáy đảm bảo yêu cầu lấy nước mùa kiệt và thoát lũ, 2014.

22. Đình, P. Nghiên cứu biến động lòng dẫn sông Hồng và đề xuất các giải pháp ổn định khu vực cửa vào sông Đáy mới được tái lập, 2010.

23. Hòa, T.Đ. Nghiên cứu tổng thể giải pháp công trình đập dâng nước nhằm ứng phó tình trạng hạ thấp mực nước, đảm bảo an ninh nguồn nước cho vùng hạ du Sông Hồng, 2018.

24. Phùng, N.X. Đo đạc, dự báo dòng chảy, xâm nhập mặn hạ du sông Hồng - Thái Bình  phục vụ chỉ đạo điều hành lấy nước gieo lúa vụ Đông xuân khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, 2023.

25. Sách, B.N. Nghiên cứu xây dựng quy trình vận hành hệ thống liên hồ Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà Và Tuyên Quang trong mùa kiệt, 2011.

26. Viện Quy hoạch Thủy lợi. Quy hoạch phòng, chống thiên tai và thủy lợi thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, 2021.

27. DHI. MIKE 11 - A modelling system for Rivers and Channels - User Guide, 2017.