Tác giả

Lê Thị Thanh Tâm 1 , Nguyễn Văn Sáng 1*

Đơn vị công tác

1 Trường Đại học Mỏ - Địa chất; thanhtamtdcc@gmail.com; nguyenvansangtd40@gmail.com
*Tác giả liên hệ: nguyenvansangtd40@gmail.com; Tel.: +84–947368825

Tóm tắt

Bài báo trình bày kết quả xác định ảnh hưởng của dịch chuyển vỏ Trái đất đến các tham số chuyển đổi tọa độ giữa hệ tọa độ tĩnh (VN2000) và hệ tọa độ động (ITRF). Phương pháp xác định tốc độ thay đổi của các tham số chuyển đổi tọa độ theo véc tơ vận tốc chuyển dịch vỏ Trái đất đã được xây dựng. Tốc độ thay đổi của 7 tham số chuyển đổi tọa độ trên lãnh thổ Việt Nam đã được tính toán theo vận tốc dịch chuyển vỏ Trái đất tại 21 điểm Geodetic CORS. Tốc độ này được kiểm tra bằng cách so sánh với phương pháp tính theo tọa độ ở 2 chu kỳ. Kết quả kiểm tra cho thấy chênh lệch giữa hai phương pháp: về tọa độ nhỏ hơn 0,11 mm; về hướng nhỏ hơn 0,38”x10-5; về tỷ lệ chiều dài là 0,004x10-9. Điều này chứng tỏ phương pháp xác định ảnh hưởng của dịch chuyển vỏ Trái đất đến các tham số chuyển đổi tọa độ của bài báo và kết quả tính toán hoàn toàn chính xác.

Từ khóa

Dịch chuyển vỏ Trái đất; Tham số chuyển đổi tọa độ; Geodetic CORS.

Trích dẫn bài báo

Tâm, L.T.T.; Sáng, N.V. Ảnh hưởng của dịch chuyển vỏ Trái đất đến các tham số chuyển đổi tọa độ. Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn 2025, 773, 65-74.

Tài liệu tham khảo

1. Simons, W.J.F.; Socquet, A.; Vigny, C.B.; Ambrosius, A.C.; Haji Abu, S.; Chaiwat P.; Subarya, C.; Sarsito, D.A.; Matheussen, S.; Morgan, P.; Spakman, W. A decade of GPS in Southeast Asia: Resolving sundaland motio and boundaries. J. Geophys. Res. 2007, 112, 96–108.
2. Tô, T.Đ.; Hùng, P.V. Xây dựng lưới GNSS thường trực tại Việt Nam dưới góc nhìn địa kiến tạo. Tạp chí Khoa học kỹ thuật Mỏ - Địa chất 2013, 41, 58–64.
3. Hoa, P.T.; Quang, N.V.; Huynh, P.T.; Thu, T.T.H.; Khánh, Đ.V.; Thảo, N.T.P.; Hương, P.T.H.; Bình, N.V. Xây dựng phần mềm phục vụ tính chuyển tọa độ giữa hệ quy chiếu VN2000 với khung quy chiếu trấi đất quốc tế (ITRF). Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Mỏ - Địa chất 2019, 60(5), 100–108.
4. Boucher, C.; Altamimi, Z.; Sillard, P. Results and analysis of the ITRF96. Technical Note 24. Paris, France, Central Bureau of the IERS, Observatoire de Paris, 1998.
5. Boucher, C.; Altamimi, Z.; Sillard, P. The 1997 international terrestrial reference frame (ITRF97). Technical Note 27. Paris, France, Central Bureau of the IERS, Observatoire de Paris, 1999.
6. Altamimi, Z.; Sillard, P.; Boucher, C. ITRF2000: A new release of the international terrestrial reference frame for earth science application. J. Geophys. Res. 2002, 107(B10).
7. Altamimi, Z.; Collilieux, X.; Legrand, J.; Garayt, B.; Boucher, A.C. ITRF2005: A new release of the international terrestrial reference frame based on time series of station positions and earth orientation parameters. J. Geophys. Res. 2007, 112, B09401.
8. Altamimi, Z.; Rebischung, P.; Metivier, L.; Collilieux, X. ITRF2014: A new release of the International Terrestrial Reference Frame modeling nonlinear station motions. J. Geophys. Res. 2016, 121(8), 6109–6131.
9. Altamimi, Z.; Rebischung, P.; Collilieux, X.; Metivier, L.; Chanard, K. ITRF2020: an augmented reference frame refining the modeling of nonlinear station motions. J. Geod. 2023, 97, 47. https://doi.org/10.1007/s00190-023-01738-w.
10. Nothnagel, A.; Artz, T.; Behrend, D.; Malkin, Z. International VLBI service for geodesy and astrometry. J. Geod. 2017, 91, 711–721.
11. Abbondanza, C.; Chin, T.M.; Gross, R.S.; Heflin, M.B.; Parker, J.W.; Soja, B.S.; van Dam, T.; Wu, X. ITRF2014, the JPL Kalman filter and smooher realization of the international terrestrial reference system. J. Geophys. Res. Solid Earth 2017, 122(10), 8474–8510.
12. Azhari, M.; Altamimi, Z.; Azman, G.; Kadir, M.; Simons, W.J.F.; Sohaime, R.; Yunus, M.Y.; Irwan, M.J.; Asyran, C.A.; Soeb, N.; Fahmi, A. and Saiful, A. Semi-kinematic geodetic reference frame based on the ITRF2014 for Malaysia. J. Geod. Sci. 2020, 10, 91–109.
13. Chinh, D.N.; Trong, N.G. Determination of coordinate transformation parameters between Vietnam reference system (VN-2000) and ITRF-2005. International Mining Conference: Advanced mining for sustainable development, Ha Long 23-25 Sep. 2010, 652–659.
14. Sơn, N.C.; Hằng, N.T.T.; Tân, V.D.; Long, P.D.T.; Hoàn, B.T.L.; Thành, V.T.; Hồng, D.T.B. Bàn về sự dịch chuyển tâm Trái đất trong việc xây dựng khung quy chiếu quốc tế. Tạp chí Khoa học Đo đạc và bản đồ 2021, 48, 59–64.
15. Nam, L.H.; Hà, H.N. Khả năng thích ứng của hệ tọa độ quốc gia VN-2000 với khung quy chiếu quốc tế ITRF dựa trên bài toán xác định bộ tham số tính chuyển tọa độ. Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn 2024, 767, 1–9.
16. To, T.D.; Yem, N.T.; Cong, D.C.; Hai, V.Q.; Zuchiewicz, W.; Cuong, N.Q.; Nghia, N.V. Recent crustal movements of northern Vietnam from GPS data. J. Geodyn. 2013, 69, 5–10.
17. Tô, T.Đ. Chuyển động hiện đại vỏ Trái đất vùng Sơn La qua kết quả đo GPS. Tạp chí Các khoa học về Trái đất 2008, 30 (2), 170–175.
18. Tô, T.Đ.; Hai, V.Q. Xác định chuyển động hiện đại đới đứt gãy Lai Châu - Điện Biên từ số liệu đo GPS (2002-2004). Tạp chí Các khoa học về Trái đất 2005, 1, 6–13.
19. Minh, L.H.; Frédéric, M.; Alain, B.; Rolland, F.; Far-Ching, H.; Hùng, V.T.; Thanh, L.T.; Thắng, N.C.; Thành. N.H. Chuyển động hiện đại vỏ trái đất theo số liệu GPS liên tục tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Tạp chí các Khoa học về Trái đất 2014, 36(1), 1–13.
20. Quân, N.V.; Trung, V.Đ.; Nam, T.V. Ứng dụng mạng lưới trạm định vị vệ tinh quốc gia (VNGEONET) trong hoạt động đo đạc bản đồ, nghiên cứu khoa học trái đất và một số lĩnh vực khác trong thời kỳ chuyển đổi số. Hội nghị khoa học toàn quốc: Công nghệ địa không gian trong khoa học trái đất và môi trường, Hà Nội, 2021.
21. Tổng cục Địa chính. Xây dựng hệ quy chiếu và Hệ tọa độ quốc gia VN2000. Báo cáo khoa học, 2000.
22. Simons, W.J.F.; Socquet, A.; Vigny, C.; Ambrosius, B.A.C.; Haji Abu, S.; Promthong, C.; Subarya, C.; Sarsito, D.A.; Matheussen, S.; Morgan, P.; Spakman, W. A decade of GPS in Southeast Asia: Resolving Sundaland motion and boundaries. J. Geophys. Res. 2007, 112, B06420.
23. Chinh, Đ.N. Hệ quy chiếu trắc địa. Bài giảng cao học. Trường Đại học Mỏ - Địa chất, 2013.
24. Chinh, Đ.N.; Bắc, N.X.; Thắm, B.T.H.; Trang, T.T.T.; Anh, N.T.K. Giáo trình lý thuyết sai số. Trường Đại học Tài nguyên và môi trường, 2015.
25. Tâm, L.T.T.; Sáng, N.V.; Đông, D.K.; Tới, D.Đ.; Anh, N.T.; Lê, N.T. Tính chuyển vận tốc dịch chuyển vỏ trái đất và sai số tương ứng từ hệ tọa độ địa diện sang hệ tọa độ địa tâm. Tạp chí Khoa học Đo đạc và Bản đồ 2024, 61, 1–8.