Tải file PDF Tác giả
Đơn vị công tác
1 Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Bắc Trung Bộ; daoanhcong.k55.hus@gmail.com; luongnvkttv@gmail.com; huanbtb@gmail.com; phannhuxuyen@gmail.com
2 Viện khoa học Khí tượng Thủy văn và biến đổi khí hậu; ngosygiai@gmail.com
*Tác giả liên hệ: daoanhcong.k55.hus@gmail.com; Tel: +84–948946895
Tóm tắt
Để góp phần giúp nâng cao chất lượng sản xuất nông nghiệp của tỉnh Thanh Hóa, nhóm tác giả đã tập trung vào nghiên cứu, phân tích chỉ số PET và chỉ số WRSI cho hai huyện Tĩnh Gia và Quan Hóa từ 1991–2000 cho 3 vụ lúa và vụ hè thu của 3 loại cây lương thực khác. Các kết quả cho thấy giá trị PET dịch chuyển theo chu kỳ: Tháng 12 và tháng 1 thấp nhất năm, tháng 3–5 giá trị tăng dần, giá trị đạt đỉnh vào tháng 6–7 sau đó giảm dần từ tháng 8–11. Giá trị của PET ở Quan Hóa cao hơn ở Tĩnh Gia. Giá trị WRSI của lúa đông xuân ở các huyện ở mức hạn nặng đến rất nặng; Với lúa hè thu, huyện Quan Hóa có chỉ số hạn nhẹ và không bị hạn, cao hơn so với Tĩnh Gia ở mức hạn trung bình và hạn nhẹ; Với cây lúa mùa, cả 2 huyện đều có độ thỏa mãn nhu cầu nước đạt mức hạn trung bình. Đối với cây ngô, cây lạc và cây đậu tương hè thu, Quan Hóa đạt mức thỏa mãn nhu cầu nước hạn trung bình, huyện Tĩnh Gia ở mức hạn nặng và hạn rất nặng. Trong từng vụ cây trồng, giá trị năng suất và WRSI có chiều hướng tỉ lệ thuận với nhau, tuy nhiên khi WRSI biến động khá nhiều theo từng năm thì năng suất cây trồng chỉ có biến động nhẹ.
Từ khóa
Trích dẫn bài báo
Công, Đ.A.; Lượng, N.V.; Huấn, L.H.; Xuyến, P.T.N.; Giai, N.S. Tính toán và phân tích chỉ số bốc thoát hơi tiềm năng và chỉ số thỏa mãn nhu cầu nước của lúa và một số cây màu tại huyện Tĩnh Gia và Quan Hóa trong thời kỳ 1991–2020. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2022, 737, 26-39.
Tài liệu tham khảo
1. Anh, N.T.H; Liên, M.K. Sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu vùng bắc trung bộ thông qua xác định lượng mưa, lượng bốc hơi tiềm năng (Pet). Tạp chí phát triển khoa học & công nghệ, chuyên san khoa học tự nhiên 2018, 2(6), 5–10.
2. Tuấn, N.H.; Cảnh, T.T. Nghiên cứu xu thế biến đổi và dự tính khí hậu trong tương lai cho tỉnh Ninh Thuận. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2021, 722, 23–37.
3. Phi, N.Q. Xác định nhu cầu nước tưới cho cây lạc bằng phương trình fao penman – monteith và phương pháp hệ số cây trồng đơn. Khoa học Kỹ thuật Thủy lợi và Môi trường 2014, 46, 79–85.
4. Ngọc, T.T.H; Mark, H. So sánh các mô hình khác nhau cho ước tính bốc thoát hơi nước tham chiếu vùng phía nam Việt Nam. Tạp chí Khí tượng Thủy văn 2017, 683, 21–28.
5. Giai, N.S.; Nam, B.C.; Thơ, P.T.A. Phương pháp xác định lượng hệ số căng thẳng về nước và chỉ số thỏa mãn như cầu nước đối với cây lúa và ngô trong điều kiện khô hạn và mặn ở tỉnh An Giang, 2018.
6. Hà, N.T. Nghiên cứu dự báo năng suất ngô, đậu tương, lạc và xây dựng quy trình giám sát khí tượng nông nghiệp cho 4 cây trồng chính (lúa, ngô, lạc, đậu tương) bằng thông tin mặt đất ở Việt Nam. Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp bộ, Viện Khoa học Khí tượng Thuỷ văn và Môi trường, Hà Nội, 2008.
7. Tiêu Chuẩn Quốc Gia. Tiêu chuẩn Việt Nam cho nông nghiệp TCVN 8641: 2011, 2011.
8. Yates, D.; Strzepek K. Potential Evapotranspiration Methods and their Impact on the Assessment of River Basin Runoff Under Climate Change, 1994.
9. Gabriel, S. Crop Water Requirement Satisfaction Index (WRSI) Model Description, 2004.
10. Richard, G.A.; Luis, S.P.; Dirk, R.; Martin, S. Crop evapotranspiration – Guidelines for computing crop water requirements – FAO Irrigation and drainage paper 56, 1998.
11. Allen, R.G.; Pereira, L.S.; Raes, D.; Smith, M. Crop evapotranspiration – Guidelines for computing crop water requirements, 1998.
12. Gabriel, B.S.; James V. Evaluating the performance of a crop water balance model in estimating regional crop production, 2022.
13. Norman, J.R. Frequency of Potential Evapotranspiration Rates in Great Central Plains, 1972.
14. Cục thống kê tỉnh Thanh Hóa. Niên giám thống kê tỉnh Thanh Hóa, 2005–2019.
15. Smith, M.; Allen, R.; Pereira L. Revised FAO methodology for crop-water requirements, 1998.
16. Senay G. Crop Water Requirement Satisfaction Index (WRSI) Model Description, 2004.
17. McNally, A.; Husak, G.J.; Brown, M.; Carrol, M.; Funk, C.; Yatheendradas, S.; Arsenault, K.; Peters-Lidard, C.; Verdin, J.P. Calculating Crop Water Requirement Satisfaction in the West Africa Sahel with Remotely Sensed Soil Moisture. J. Hydrometeorol. 2015, 6(1), 295–305.
18. Moeletsi, M.; Sue, W. Assessment of agricultural drought using a simple water balance model in the Free State Province of South Africa, 2011.
19. Elena T. et al. Agro-meteorological risks to maize production in Tanzania: Sensitivity of an adapted Water Requirements Satisfaction Index (WRSI) model to rainfall, 2018.
20. Water Requirement Satisfaction Index (WRSI). https://earlywarning.usgs.gov/fews/product/128 (Updated 2021).