Tác giả

Lê Thanh Quảng 1* , La Đức Dũng 2 , Trần Ngọc Anh 3

Đơn vị công tác

1 Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ; lequangwru@gmail.com

2 Tổng cục Khí tượng Thủy văn; dunglakttv@gmail.com

3 Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội; tranngocanh@hus.edu.vn

*Tác giả liên hệ: lequangwru@gmail.com; Tel.: +84–359285776

Tóm tắt

Ngập lụt khu vực hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai chịu tác động bởi 4 nguyên nhân chính: mưa, thủy triều, xả lũ hồ chứa, lũ thượng nguồn bên phía Cam Pu Chia tràn về. Nghiên cứu đã ứng dụng mô hình MIKE FLOOD để mô phỏng và xây dựng bản đồ ngập lụt cho khu vực hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai. Bộ thông số mô hình được hiệu chỉnh và kiểm định với các chuỗi số liệu của các năm lũ lớn 1999 và 2000 cho kết quả tương quan tốt giữa số liệu tính toán và thực đo. Từ đó bộ mô hình được sử dụng để mô phỏng và đánh giá ngập lụt theo các kịch bản ảnh hưởng của tổ hợp các tác nhân gây ngập lụt: xả lũ hồ chứa, lũ thượng nguồn, mưa lớn và triều cường. Dựa trên kết quả tính toán thủy lực và xây dựng bản đồ ngập lụt sẽ xác định được mức độ ảnh hưởng của các tác nhân gây ngập tới từng khu vực cụ thể, từ đó hỗ trợ cho các cơ quan hữu quan đưa ra các giải pháp chống ngập thích hợp cho từng vùng, đồng thời làm cơ sở cho công tác quy hoạch phát triển kinh tế xã hội một cách bền vững.

Từ khóa

MIKE FLOOD; Ngập lụt.

Trích dẫn bài báo

Quảng, L.T.; Dũng, L.Đ.; Anh, T.N. Mô phỏng và xây dựng bản đồ ngập lụt hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai. Tạp chí Khí tượng Thuỷ văn 2023, 747, 9-20.

Tài liệu tham khảo

1. Pagano, T.C. Evaluation of Mekong River commission operational flood forecasts, 2000–2012. Hydrol. Earth Syst. Sci. 2014, 18, 2645–2656.
2. Dat, T.T.; Tri, D.Q.; Truong, D.D.; Hoa, N.H. Application of Mike Flood Model in Inundation Simulation with the Dam–break Scenarios: A Case Study of DakDrinh Reservoir in Vietnam. Int. J. Sci. Eng. 2019, 12(01), 60–70.
3. Yu, W.; Kim, Y.; Lee, D.E.; Lee, G. Hydrological assessment of basin development scenarios: Impacts on the Tonle Sap Lake in Cambodia. Quat. Int. 2018, 503(A), 115–127.
4. Bình, H.T.; Anh, T.N.; Khá, Đ.Đ. Ứng dụng mô hình MIKE FLOOD tính toán ngập lụt hệ thống sông Nhật Lệ tỉnh Quảng Bình. Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội 2010, 3S, 285–294.
5. Đức, Đ.Đ.; Anh, T.N.; Như, N.Y.; Sơn, N.T. Ứng dụng mô hình MIKE FLOOD tính toán ngập lụt hệ thống sông Nhuệ – Đáy trên địa bàn thành phố Hà Nội. Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội 2011, 1S, 37–43.
6. Huân, H.V. và cs. Đề tài cấp Nhà nước KC.08–29: Nghiên cứu đề xuất các giải pháp khoa học công nghệ để ổn định lòng dẫn hạ du hệ thống sông Đồng Nai – Sài Gòn phục vụ phát triển kinh tế–xã hội vùng Đông Nam Bộ. Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, 2005.
7. Kim, N.Q. Nghiên cứu giải pháp tổng thể kiểm soát ngập lụt vùng hạ lưu sông Đồng Nai – Sài Gòn và vùng lân cận. Cơ sở II, Trường Đại học Thủy lợi, 2013.
8. Binh, D.V. Impacts of upstream dam development on flow, sediment and morphological changes in Vietnamese Mekong delta. Ph.D Thesis, Kyoto University, 2019.
9. Đắc, N.T. Mô hình toán cho dòng và chất lượng nước trên hệ thống kênh sông. Nhà xuất bản Nông nghiệp, TP. HCM, 2005, tr. 234.
10. Niên, N.A.; Lanh, Đ.T.; Khang, N.D.; Dương, N.B. Một số kết quả trong cải tiến mô hình KOD.WQPS. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 2008, 5, 78–81.
11. DHI. MIKE 11 User Manual, Danish Hydraulic Institute, Copenhagen, 2017.
12. DHI. MIKE 21 User Manual, Danish Hydraulic Institute, Copenhagen, 2017.
13. DHI. MIKE Flood User Manual, Danish Hydraulic Institute, Copenhagen, 2017.
14. Phong, N.T. Nghiên cứu ngập lụt vùng ven sông Sài Gòn – Đồng Nai Thành phố Hồ Chí Minh do chế độ xả lũ các hồ Dầu Tiếng, Trị An, Thác Mơ kết hợp với mưa, triều cường và lũ trên sông Vàm Cỏ. Greenstone library software, 2011.
http://www.nsl.hcmus.edu.vn/greenstone/collect/hnkhbk/archives/HASH1e78.dir/doc.pdf
15. Quỳnh, N.P.; Hải, Đ.Đ.; Lam, Đ.H.; Thương, T.V. Đánh giá biến động mực nước và ngập lụt vùng hạ du sông Sài Gòn dưới tác động của đô thị hóa, xây dựng công trình chống ngập và xả lũ các hồ chứa nước thượng lưu. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi 2018, 49, 1–12.
16. Song, P.V.; Thanh, Đ.Đ.; Bảo, L.X. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của việc xả lũ hồ chứa Dầu Tiếng lên hạ du sông Sài Gòn. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Thủy lợi 2013, 19, 55–66.
17. Dũng, Đ.Đ.; Huy, N.V. Báo cáo tình hình quản lý quy hoạch lưu vực sông Đồng Nai năm 2011, Viện Quy hoạch Thủy lợi Miền Nam, 2012.
https://siwrp.org.vn/admin/upload/BaoCaoRBODongNai2011.pdf.
18. Niên giám Thống kê Việt Nam năm 2020. Nhà xuất bản Thống kê, Hà Nội, 2021, tr.1055.
19. Quyết định số 1895/QĐ-TTg ngày 25/12/2019 về việc ban hành quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Đồng Nai.
20. Quyết định 05/2020/QĐ-TTg về Quy định mực nước báo động tương ứng với các cấp báo động lũ trên các sông thuộc phạm vi cả nước.
21. Quyết định số 5279/QĐ-BNN-TCTL về việc ban hành quy trình vận hành hồ chứa nước Phước Hòa tỉnh Bình Dương, Bình Phước.
22. Quyết định số 2700/QĐ-BCT về việc phê duyệt quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Trị An.